Podstawa prawna :
- Ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 390 z późń. zm.);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna ( Dz. U. z 2021 r. poz. 1481 );
- Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o przyznanie świadczeń rodzinnych oraz zakresu informacji, jakie mają być zawarte we wniosku, zaświadczeniach i oświadczeniach o ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych ( Dz. U. z 2017 r. poz. 1466 );
- Obwieszczenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 29 lipca 2022 r. w sprawie wysokości dochodu za rok 2021 z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2022 r. poz.726)
- Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 22 września 2022 r. w sprawie wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego w 2021 r.
1. Zasiłek rodzinny
Ma na celu częściowe pokrycie wydatków na utrzymanie dziecka. Prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na okres zasiłkowy, który trwa od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego - począwszy od miesiąca w którym wpłynął kompletny wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami. Natomiast w przypadku utraty dochodu prawo do świadczeń rodzinnych ustala się od pierwszego pełnego miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła utrata dochodu.
Zasiłek rodzinny przysługuje rodzicom, jednemu z rodziców, albo opiekunowi prawnemu dziecka, opiekunowi faktycznemu dziecka, osobie uczącej się do ukończenia przez dziecko:
- 18 roku życia lub
- nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo
- 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Kryterium dochodowe :
- dochód nie może przekroczyć kwoty 674,00 zł na jednego członka rodziny,
- w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne dochód nie może przekroczyć kwoty 764,00 zł na jednego członka rodziny.
Dochód rodziny oznacza sumę dochodów członków rodziny osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy z uwzględnieniem dochodu uzyskanego i utraconego.
Wysokość miesięcznego zasiłku rodzinnego:
- 95 zł na dziecko w wieku do ukończenia 5 roku życia,
- 124 zł na dziecko w wieku powyżej 5 roku życia do ukończenia 18 roku życia,
- 135 zł na dziecko w wieku powyżej 18 roku życia do ukończenia 24 roku życia,
Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
- dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim,
- dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej,
- osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie,
- pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko,
- członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
- osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało ustalone na rzecz dziecka od jego rodzica, świadczenie alimentacyjne na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, chyba że:
- rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
- sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka,
- dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach.
2. Dodatki do zasiłku rodzinnego :
DODATEK DLA RODZIN WIELODZIETNYCH
Dodatek przysługuje na trzecie i kolejne dziecko uprawnione do zasiłku rodzinnego w wysokości 95 zł miesięcznie.
DODATEK Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA
Dodatek przysługuje matce, ojcu lub opiekunowi prawnemu dziecka, a także opiekunowi faktycznemu dziecka, do ukończenia 1 roku życia dziecka jednorazowo w wysokości 1000 zł.
DODATEK Z TYTUŁU OPIEKI NAD DZIECKIEM W OKRESIE KORZYSTANIA Z URLOPU WYCHOWAWCZEGO
Urlop wychowawczy przysługuje osobie uprawnionej nie dłużej jednak niż przez okres:
- 24 miesięcy kalendarzowych,
- 36 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu,
- 72 miesięcy kalendarzowych, jeżeli sprawuje opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym.
Dodatek przysługuje w wysokości 400 zł miesięcznie.
DODATEK Z TYTUŁU SAMOTNEGO WYCHOWYWANIA DZIECKA
Przysługuje samotnie wychowującym dziecko, jeżeli nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od drugiego z rodziców dziecka, ponieważ:
- drugi z rodziców nie żyje,
- ojciec dziecka jest nieznany,
- powództwo u ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugie z rodziców zostało oddalone.
Wysokość dodatku wynosi 193 zł na każde dziecko (273 zł na dziecko niepełnosprawne) ale nie więcej niż 386 zł na wszystkie dzieci (546 zł na dzieci niepełnosprawne),
DODATEK Z TYTUŁU KSZTAŁCENIA I REHABILITACJI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO
Wysokość dodatku:
- 90 zł na dziecko do 5 lat,
- 110 zł na dziecko od 5 - 24 lat;
DODATEK Z TYTUŁU ROZPOCZĘCIA ROKU SZKOLNEGO
Dodatek wypłacany jest raz w roku w związku z rozpoczęciem roku szkolnego w wysokości 100 zł jednorazowo.
DODATEK Z TYTUŁU PODJĘCIA NAUKI PRZEZ DZIECKO POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA
Dodatek wypłacany jest przez 10 miesięcy od września do czerwca w wysokości:
- 113 zł na zamieszkanie w miejscowości gdzie znajduje się szkoła ponadgimnazjalna, artystyczna oraz podstawowej lub gimnazjum (tylko w wypadku dziecka niepełnosprawnego),
- 69 zł na dojazdy do szkoły ponadgimnazjalnej w tym także artystycznej,
Wymagane dokumenty:
- wypełniony wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego,
- orzeczenie o niepełnosprawności albo o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności - w przypadku gdy w rodzinie wychowuje się dziecko niepełnosprawne,
- zaświadczenie/oświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły - w przypadku gdy dziecko ukończyło 18 rok życia,
- zaświadczenie szkoły wyższej albo oświadczenie o uczęszczaniu do szkoły wyższej w przypadku osoby uczącej się lub osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli uczy się w szkole wyższej,
- oświadczenia członków rodziny o dochodzie niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych osiągniętym w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy ( na okres 2022/2023 za rok 2021),
- zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy ( na okres 2022/2023 za rok 2021),
- odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasadzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody przed mediatorem, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną,
- przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani wyrokiem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny,
- w przypadku, gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w wyroku sądu, ugodzie sądowej itp.
- zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne (np. Komornik Sądowy) o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów,
- informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonywaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą,
- w przypadku utraty dochodu dokument określający datę utraty dochodu oraz miesięczną wysokość utraconego dochodu (np. świadectwo pracy i PIT – 11),
- w przypadku uzyskania dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy - dokument określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy, w których dochód był osiągany (np. umowa o pracę i PIT – 11 lub zaświadczenie pracodawcy),
- w przypadku uzyskania dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy – dokument (zaświadczenie lub oświadczenie) określający datę uzyskania dochodu oraz wysokość i rodzaj dochodu uzyskanego przez członka rodziny z miesiąca następującego po miesiącu w którym nastąpiło uzyskanie dochodu,
- akt zgonu rodziców lub odpis podlegającego wykonaniu wyroku zasądzającego alimenty lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, zobowiązujących do alimentów – w przypadku osoby pełnoletniej uczącej się,
- kartę pobytu – w przypadku cudzoziemca przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art.186 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2016 r. poz. 1990, 1948 i 2066 oraz z 2017 r. poz. 60 i 858), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej jeśli zamieszkują z członkami rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów oraz obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie wizy
- odpis prawomocnego wyroku sądu rodzinnego orzekającego rozwód lub separację, opiekę naprzemienną albo akt zgonu małżonka lub rodzica dziecka – w przypadku osoby samotnie wychowującej dziecko,
- odpis prawomocnego postanowienia sądu rodzinnego orzekającego przysposobienie lub zaświadczenie sądu rodzinnego lub ośrodka adopcyjno –opiekuńczego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka,
- orzeczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka,
W przypadku, gdy okoliczności sprawy mające wpływ na prawo do zasiłku rodzinnego wraz z dodatkami do zasiłku rodzinnego wymagają potwierdzenia innym dokumentem niż wymienione powyżej, podmiot realizujący świadczenie może domagać się takiego dokumentu.
STARAJĄC SIĘ O DODATKI NALEŻY DODATKOWO DO WNIOSKU DOŁĄCZYĆ:
DODATEK Z TYTUŁU URODZENIA DZIECKA :
- zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające pozostawanie kobiety pod opieka medyczną od 10 tygodnia ciąży do porodu,
DODATEK Z TYTUŁU OPIEKI NAD DZIECKIEM W OKRESIE KORZYSTANIA Z URLOPU WYCHOWAWCZEGO :
- zaświadczenie pracodawcy albo oświadczenie o terminie i okresie na jaki został udzielony urlop wychowawczy, oraz o co najmniej sześciomiesięcznym okresie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego,
- zaświadczenie placówki zapewniającej całodobową opiekę, w przypadku umieszczenia w niej dziecka, o liczbie dni w tygodniu, w których korzysta w niej z całodobowej opieki, albo oświadczenie o nie korzystaniu przez więcej niż 5 dni w tygodniu z całodobowej opieki nad dzieckiem umieszczonym w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno – wychowawczym,
DODATEK Z TYTUŁU SAMOTNEGO WYCHOWYWANIA DZIECKA :
- kopia aktu zgonu jednego z rodziców dziecka,
- odpis zupełny aktu urodzenia dziecka (w przypadku, jeżeli ojciec dziecka jest nieznany),
- zaświadczenie z sądu o oddaleniu powództwa o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców,
- wyrok zasądzający alimenty od obojga rodziców, jeżeli zostały one zasądzone przed uzyskaniem pełnoletniości dziecka (w przypadku osoby uczącej się).
DODATEK Z TYTUŁU ROZPOCZĘCIA ROKU SZKOLNEGO :
- oświadczenie o uczęszczaniu do szkoły lub oświadczenie w przypadku nauki dziecka w szkole ponadgimnazjalnej lub szkole artystycznej,
- zaświadczenie szkoły wyższej lub oświadczenie gdy dziecko niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym lub znacznym kontynuuje naukę,
DODATEK Z TYTUŁU PODJĘCIA NAUKI PRZEZ DZIECKO POZA MIEJSCEM ZAMIESZKANIA:
- oświadczenie o uczęszczaniu dziecka do szkoły poza miejscem zamieszkania,
- oświadczenie potwierdzające tymczasowe zameldowanie ucznia poza miejscem zamieszkania.
Termin i sposób załatwienia sprawy :
Postępowanie w sprawie o przyznanie zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego wszczyna się na podstawie wniosku o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego.
Decyzja administracyjna wydawana jest w terminie 30 dni od daty złożenia wniosku a w sprawach skomplikowanych do 60 dni.
Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczeń rodzinnych na nowy okres zasiłkowy są przyjmowane od dnia 1 sierpnia danego roku, a w przypadku wniosków składanych drogą elektroniczną – od dnia 1 lipca danego roku.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami do dnia 31 sierpnia, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do dnia 30 listopada.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się oświadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami od dnia 1 września do dnia 31 października, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do dnia 31 grudnia.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się oświadczenia rodzinne na nowy okres zasiłkowy złoży wniosek wraz z wymaganymi dokumentami w okresie od dnia 1 listopada do dnia 31 grudnia danego roku, ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz wypłata przysługujących świadczeń następuje do ostatniego dnia lutego następnego roku.